Load shedding

In veel ontwikkelingslanden en opkomende markten is een stabiel elektriciteitsnet namelijk niet altijd gegarandeerd. Je kunt daar meemaken dat de stroom regelmatig wordt afgeschakeld om te voorkomen dat het totale netwerk instort. Deze geplande onderbrekingen, bekend als load shedding, laten zien hoe essentieel en tegelijkertijd kwetsbaar onze energievoorziening kan zijn wanneer de vraag groter is dan het aanbod.

Wat is load shedding?

Load shedding is het gecontroleerd uitschakelen van elektriciteit in bepaalde gebieden wanneer de vraag naar stroom hoger is dan het aanbod. Hiermee wordt voorkomen dat het hele netwerk overbelast raakt en in zijn geheel uitvalt.

In de praktijk houdt dit in dat een energiebedrijf of netbeheerder inplant welke regio’s tijdelijk geen stroom ontvangen. Je kunt het zien als een noodmaatregel om het netwerk te beschermen tegen een totale black-out.

Hoewel load shedding vaak voorkomt in landen met een verouderde of ondergefinancierde infrastructuur, kan het ook in ontwikkelde gebieden plaatsvinden als er bijvoorbeeld sprake is van extreme kou, brand of andere calamiteiten die de energievoorziening verstoren.

Wat zijn de gevolgen van load shedding?

Load shedding is in essentie een noodmaatregel om een volledige black-out te vermijden, maar dat betekent niet dat het geen nadelige effecten heeft. Door de stroomtoevoer op onvoorspelbare momenten te onderbreken, kunnen bedrijven en huishoudens in de problemen komen.

Onderbroken productieprocessen en communicatie zorgen voor economische verliezen en een daling in de productiviteit. Daarnaast nemen de kosten voor jou als gebruiker vaak toe, omdat je mogelijk moet investeren in noodstroomoplossingen of extra onderhoud.

Ditzelfde geldt voor de samenleving als geheel: wanneer de stroomvoorziening geregeld wegvalt, neemt het vertrouwen in de infrastructuur af, en dat remt investeringen en groei. Bovendien kunnen essentiële faciliteiten, zoals ziekenhuizen en scholen, onder druk komen te staan als zij niet over de benodigde back-upvoorzieningen beschikken.

Hiermee laat load shedding zien dat een stabiel energienetwerk niet alleen essentieel is voor het comfort van alledaagse behoeften en activiteiten, maar ook voor de economische en sociale ontwikkeling van een land.

Load shedding in Zuid-Afrika

In Zuid-Afrika is load shedding sinds december 2014 een terugkerend fenomeen geworden. Hoewel het aanvankelijk beperkt bleef tot enkele uren tijdens de avondspits, is het tegenwoordig een dagelijkse realiteit. Dit heeft directe gevolgen voor de economie: de groeiverwachting is bijgesteld naar slechts 2%, een daling ten opzichte van eerdere voorspellingen.

Bedrijven in de maakindustrie, die sterk afhankelijk zijn van een stabiele stroomvoorziening, kampen met productieverlies en hogere productiekosten. Doordat stroomuitval steeds vaker voorkomt, ben je als producent, ondernemer of consument genoodzaakt om naar alternatieven te zoeken, zoals back-up generators of batterijopslagsystemen. Deze investeringen in noodoplossingen zorgen voor extra kosten en complexiteit.

Ondertussen blijft de onzekere energievoorziening niet alleen groei en innovatie belemmeren, maar ook het algehele vertrouwen in de infrastructuur van het land ondermijnen.

De rol van Eskom

Eskom is de grootste elektriciteitsleverancier in Zuid-Afrika en speelt een centrale rol in het ontstaan en uitvoeren van load shedding. Als staatsbedrijf kampt Eskom al jaren met verouderde centrales, onvoldoende onderhoud en financiële uitdagingen. Deze factoren zorgen ervoor dat de energieproductie vaak niet kan voldoen aan de groeiende vraag, waardoor de kans op overbelasting van het netwerk groot is.

Door schommelingen in de beschikbare capaciteit en piekspanning moet Eskom regelmatig geplande uitschakelingen doorvoeren om het net te beschermen. Dit gebeurt meestal volgens een rooster, zodat bewoners en bedrijven zich enigszins kunnen voorbereiden.

Toch blijf je als ondernemer of inwoner afhankelijk van een wisselvallige stroomtoevoer. Deze onzekerheid remt zowel economische groei als investeringen, omdat stabiele energievoorziening een belangrijke voorwaarde is voor een bloeiende industrie en betrouwbare infrastructuur.

Is er een oplossing voor load shedding?

Hoewel load shedding voor veel landen een complexe uitdaging vormt, zijn er zeker oplossingen en alternatieven die de druk op het elektriciteitsnet kunnen verlichten.

Een belangrijke stap is het vergroten van de productiecapaciteit, bijvoorbeeld door te investeren in duurzame energie oplossingen zoals zonne- en windenergie. Deze bronnen bieden niet alleen een schonere manier om elektriciteit op te wekken, maar ze zorgen ook voor minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en centraal aangestuurde stroomleveranciers.

Daarnaast kun je met batterijopslagsystemen, zoals de innovatieve plug-and-play BESS-oplossingen van Frax, beter inspelen op piekspanningen en schommelingen in het elektriciteitsverbruik.

Door op momenten van overcapaciteit energie op te slaan en op een later tijdstip in te zetten, krijg je meer controle over jouw eigen energievoorziening. Dit vermindert de kans op overbelasting van het net en biedt een stabielere stroomtoevoer, zelfs in gebieden waar de infrastructuur niet altijd aan de vraag kan voldoen.

Moeten we ons in Europa zorgen maken over load shedding?

De kans op grootschalige load shedding in Europa is op dit moment klein. De Europese energie-infrastructuur is over het algemeen goed ontwikkeld en wordt intensief gemonitord en onderhouden. Hierdoor blijft het aanbod van elektriciteit nagenoeg altijd in balans met de vraag. Bovendien werken veel landen op het Europese continent nauw samen via netkoppelingen, waardoor tekorten in het ene gebied kunnen worden opgevangen door extra capaciteit uit een ander gebied.

Toch is het verstandig om alert te blijven. Extreme weersomstandigheden of andere onvoorziene situaties kunnen ook hier voor druk op het net zorgen. Door te investeren in alternatieve energiebronnen en innovatieve batterijopslagsystemen, zoals die van Frax, blijft het energienet beter bestand tegen piekmomenten en noodsituaties. Zo kun je met een gerust hart vertrouwen op een stabiele en continue energievoorziening.